Nét già ơi, xin chậm lại...!

Chậm bước nét già cách nào?
Thanh Niên Online


Tuy không thiếu người làm bộ giãy nảy theo kiểu “không dám đâu”nhưng trong thâm tâm ai cũng vui khi được khen còn trẻ.

Chính vì mặc cảm sợ già, sợ người đối diện “trông mặt mà bắt hình dong, mặt nhăn thế này mỏng lắm cũng... 70” mà từ thầy thuốc phẫu thuật thẩm mỹ bước qua hãng sản xuất thực phẩm ăn kiêng cho đến phòng tập thể hình, spa đủ kiểu..., tất cả đều không lo ế khách nhờ trăm người chưa kịp bán thì vạn người đã tranh mua.

Dễ ăn là cái chắc nhờ đánh trúng chỗ nhược, điểm trúng ngay chỗ sợ già trước tuổi của mọi giới người tiêu dùng.

100 năm còn lại... 70

Kẹt một nỗi là tế bào, đơn vị của sự sống theo định nghĩa của thầy thuốc, rõ ràng khó tránh không già quá sớm trong bối cảnh cuộc sống hiện nay. Lý do rất dễ hiểu. Nếu người người tranh nhau xa rời quy luật của thiên nhiên thì không lạ gì nếu chiếc đồng hồ sinh học bên trong cơ thể tuy vẫn chạy nhưng nay trật chìa, mai tréo cẳng ngỗng!

Thầy thuốc ngành di truyền học quả quyết tế bào trong cơ thể con người có cấu trúc thừa sức tồn tại hơn trăm năm. Ấy vậy mà mấy người trên mặt địa cầu có thể hưởng trọn cảnh “trăm năm trong cõi người ta”? Thực trạng đó cho thấy phải có yếu tố nào đó khiến tế bào bị biến thể và lão hóa quá sớm?

Tất nhiên là như thế! Tế bào nào trẻ cho nổi nếu ngày đêm bị “ướp”, bị tẩm bằng độc chất trong môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá, độ cồn trong rượu bia, hóa chất trong dược phẩm, mỹ phẩm, chất gia dụng... Trên thực tế tế bào chỉ chịu đựng được 70 - 80 năm là cùng, do cấu trúc của tế bào bị gặm nhấm không ngừng bởi các độc chất mang tên oxy hóa.

Tế bào trong cảnh thập diện mai phục chỉ còn cách chịu thua ngay dưới hình thức xơ hóa rồi lão hóa. Khổ hơn nhiều nếu tế bào cố gắng vùng vẫy rồi phản ứng sai lệnh khiến cấu trúc của tế bào bị biến thể thành tế bào quái dị, thành ung thư!

Cũng vì lý do đó mà người biết cách cài chất kháng oxy hóa trong cuộc sống (chẳng hạn với chế độ dinh dưỡng dồi dào sinh khoáng tố, quân bình giữa làm việc và nghỉ ngơi, nhất là có giấc ngủ yên bình) là người lâu già, hay có già cũng già đúng tuổi.

Nhưng nếu tưởng già chỉ vì có thế, muốn trẻ chỉ cần bấy nhiêu thì lầm to! Cho dù có nói không với rượu bia, có bồi dưỡng chất kháng bệnh, có tập thể dục thể thao đúng cách vẫn chưa đủ giữ cho tế bào đừng vội vã về hưu.

Nói cách khác, thừa tiền cũng không dễ mua được nét xuân xanh, ngoại trừ trường hợp trẻ giả tạo, trẻ tạm thời nhờ thầy thuốc mát tay khi cắt xén, bơm phồng chỗ này, căng láng chỗ kia để rồi tuy đẹp nhưng lúc nào trong thâm tâm cũng áy náy vì ngại người đối diện nhận ra đường kim mũi chỉ.

Bốn cách để trẻ lâu

Thật ra, để lâu già vẫn còn nhiều cách khả thi. Theo một báo cáo vừa phổ biến trên tạp chí Natur & Medizin ở CHLB Đức, người không làm được bốn điều dưới đây là người thậm chí mau già hơn bị ngộ độc vì chất sinh ung thư:

1. Tránh cho xa tư tưởng bi quan. Đừng tự mình tô đen bức tranh muôn màu của cuộc sống. Nên nhớ ánh rạng đông của một ngày mới cho dù có gặp bữa chuyển mưa rồi cũng phải đến. Cuộc đời cũng như tình yêu, dù sóng gió thế nào bao giờ cũng đẹp.

2. Nhân vô thập toàn. Ai cũng có nhược điểm và khuyết điểm. Đừng bực tức vì cái sai của người, cũng đừng căm giận vì cái yếu của mình. Không sai, không yếu, không lầm lỡ còn đâu là con người. Tốt hơn nên sống như lối đá của cầu thủ chuyên nghiệp. Vừa lọt lưới thì tìm cách gỡ ngay. Đừng mè nheo rồi lãnh thêm... thẻ đỏ!

3. Cười nhiều. Đừng quên nội tiết tố endorphin được tuyến yên phóng thích từ cảm giác hài lòng trong mọi tình huống để gia chủ sau đó tiếp tục lạc quan yêu đời, yêu người, yêu mình là chất kháng oxy hóa vừa hiệu quả cao nhất, vừa rẻ tiền vì khỏi mua.

4. Đừng mơ chuyện trên trời. Vẫn mơ mộng để cuộc đời trần tục không thiếu nét thi vị. Nhưng đừng quên đứng cho vững với hai chân trên mặt đất. Hạnh phúc bao giờ cũng rất gần trong tầm tay.

Xin chúc bạn đọc gần xa 365 ngày sống sao cho tuổi già có đến cứ đến nhưng nét già làm ơn chậm chân một chút...




 

"



Bài viết của một tác giả không nhớ rõ tên, có một nội dung quá thâm thuý, dành cho những ai trong tuổi Cao Niên nếu muốn có một đời sống hạnh phúc trong những ngày còn lại trên trần gian này, trước khi thân xác trở về cát bụi thì nên suy luận những điều được nêu ra trong bài viết này.
Subject: NHỮNG NĂM THÁNG CÒN LẠI TRONG CUỘC ĐỜI

Những năm còn lại trong cuộc đời ...
Đời người thật ngắn ngủi. Nhớ lại vào lứa tuổi đôi mươi, chúng ta lang thang trong khuôn viên trường đại học, vui cười vô tư và bây giờ đã hơn 40 năm trôi qua rồi. Đời người thoáng chốc đã già !
Bây giờ, những năm còn lại trong cuộc đời của một người, chúng ta cần sống thanh thản, sống thoải mái, sống hạnh phúc vì qua một ngày, chúng ta đã mất một ngày. Vì vậy, một ngày đến, chúng ta vui một ngày. Vui một ngày…rồi không biết được bao nhiêu ngày nửa. Hạnh phúc là do chính mình tạo ra, vui sướng cũng do chính mình tìm lấy vì những niềm vui ấy đã ẩn chứa trong những sự việc nhỏ nhặt xãy ra trong đời sống.
 
Hạnh phúc là những gì hiện đang ở chung quanh chúng ta, trong tầm tay chúng ta. Nhà nho Nguyễn Công Trứ quan niệm “ Tri túc, đãi túc, tiện túc, hà thời túc. Tri nhàn, đãi nhàn, tiện nhàn, hà thời nhàn”…

Tiền rất quan trọng trong đời sống của con người nhưng tiền không phải là tất cả. Đừng quá coi trọng đồng tiền và cũng đừng lệ thuộc vào đồng tiền, mặc dù biết rằng nếu không có tiền thi làm sao chúng ta sống, làm sao để được thoải mái.

Ta vẫn biết khi ta ra đời ,ta đâu có mang nó đến và khi ra đi, chúng ta cũng không mang nó theo.
Đồng tiền có thể mua một lâu đài to lớn nhưng đồng tiền không mua được mái ấm gia đình.
Đồng tiền giúp chúng ta mua được nhiều thứ tiện nghi trong cuộc sống nhưng đồng tiền không mua được sức khỏe cũng như hạnh phúc trong đời sống.
Quảng đời còn lại thì quá ngắn ngủi, ta phải sống những ngày tháng cho đáng sống, ta phải làm cho cuộc đời thêm phong phú .
Những gì cần ăn thì cứ ăn, cần mặc thì cứ mua sắm, muốn đi du lịch thì cứ đi. Tập cho mình có nhiều đam mê, tự tìm niềm vui cho chính mình.

Vào trong internet để gửi thư cho bạn bè, để chia sẻ một tin hay, một chuyện vui, một bản nhạc, đọc những bài viết có giá trị, hay “chat” với người quen biết. Chúng ta cần trao dồi bộ óc để trí nhớ vẫn còn sáng suốt. Nếu có người bạn cần giúp, ta cứ mở lòng nhân ái, tốt bụng với mọi người. Rảnh rổi đi làm những việc từ thiện xã hội, giúp một tay tại những nơi tôn kính như nhà Chùa, nhà Thờ,… lấy việc giúp người làm niềm vui, đó là những thú vui trong tuổi già.
Hơn nửa đời, chúng ta dành khá nhiều cho sự nghiệp, cho gia đình, cho con cái, bây giờ thời gian còn lại chẳng bao nhiêu nên dành cho chính mình, quan tâm bản thân, sống thế nào cho thanh thản, vui vẽ. Việc gì muốn thì làm, ai nói sao thì mặc kệ vì mình đâu phải sống để người khác thích hay không thích, nên sống thật với mình. Sống phải năng hoạt động nhưng đừng quá mức, ăn uống quá kiêng cử thì không đủ chất bổ dưởng, quá nhàn rổi thì buồn tẻ, quá ồn ào thì khó chịu…

Cuộc sống tuổi già thật đa dạng, nhiều màu sắc nên ta cần có nhiều bạn bè, nhiều nhóm bạn bè hoặc tham dự vào những sinh hoạt trong các Hội đoàn ái hữu lành mạnh. Gặp bạn, nói ra những điều phiền muộn cho nhau nghe. Hãy tìm cách gặp gở bạn bè và người thân vì không còn nhiều thời gian nửa.
Một người lớn tuổi, sống cô đơn, biệt lập, không đi ra ngoài, không giao thiệp với bạn hữu, thế nào cũng đi đến chổ tự than thân trách phận, bất an, lo âu, ủ dột và tuyệt vọng. Từ đó bắt nguồn của bao nhiêu căn bệnh. Đừng bao giờ nói, hay nghỉ là: “ Tôi già rồi, tôi không giúp ích được cho ai nửa”. Đừng nói những lời hay những tư tưởng có ý tuyệt vọng.
Người già chỉ sảng khoái khi được có bạn tâm giao, đó là một liều thuốc bổ mà không Bác sĩ nào có thể biên toa cho ta mua được.
Ở tuổi hiện tại, chúng ta đừng nghỉ đến đồng tiền, đừng nghỉ đến giàu hay nghèo nửa và cũng đừng than trách hay hối hận vì những lầm lỗi trong quá khứ và cũng đừng tự hỏi là tại sao bây giờ ta không có nhiều tiền. Đừng nói ta không có tiền.

Có những thứ hiện đang chung quanh ta rất quí giá mà có nhiều tiền cũng không mua được, đó là người phối ngẩu của chúng ta.

 Nếu có chút ít đồng tiền thì cứ tiêu xài những gì ta cần vì sẽ có lúc chúng ta để lại cho người khác xài. Nếu hôm nay ta còn khoẻ mạnh, còn ăn được những món ăn ta thích và ăn biết ngon là ta đã có một khối tài sản to lớn trong tuổi già. 

Rồi ta tìm đến những người bạn cùng nhau uống tách trà nóng, ly cà phê buổi sáng, kể chuyện năm xưa hay trao đổi những kinh nghiệm trong cuộc sống hiện tại.
Cuối tuần, hẹn nhau với người bạn đi câu cá, hưởng không khí trong lành của thiên nhiên và cũng để cho tâm tư lắng đọng, tinh thần thanh thản. Đó là những niềm vui trong cuộc sống cuả tuổi già.
Tứ khoái của tuổi già là: Ăn, ngủ, thể dục và du lịch.

Ăn được ngủ được là Tiên. Ăn và ngủ đi đôi với nhau. Người lớn tuổi có nhiều thì giờ nghỉ ngơi, cần có chế độ ăn uống bổ dưởng, cung cấp đủ calories cho cơ thể. Sự luyện tập thể dục là thỏi nam châm của cuộc sống và là kim chỉ nam của tuổi thọ. Đi du lịch để cho cuộc đời thoải mái, trí óc thanh thản và vui sống.

Khi về già, chúng ta thường hay sống về quá khứ, hay nhớ lại chuyện xưa. Sự nghiệp, vinh quang xưa kia đã trở thành mây khói, xa vời.
 Hẹn nhau trong những buổi họp mặt để ta có nhiều người bạn tâm tình, kể lại những kỷ niệm đẹp trong quá khứ…vui cười thích thú.
Vợ chồng sống hạnh phúc bên nhau, luôn luôn yêu thương người bạn đời, gắn bó với nửa kia của mình, là điều mà chúng ta mong ước. Đưa các cháu đi học, đi ăn, chơi đùa với các cháu… là thú vui của tuổi già. Ta phải làm thế nào tuổi già mà tâm không già, thế là già mà không già. Nụ cười là liều thuốc bổ quí nhất.
Chúng ta cần tránh đi những sự cải vã, tranh dành hơn thua từng lời nói hoặc những tranh chấp vô ích với bất cứ ai.

Chính những lúc cải vã, giận dữ đó đã đánh mất đi những niềm vui trong cuộc sống, không thích hợp trong tuổi chúng ta, nhất là những người đang đau yếu. Chúng ta phải đối diện với bệnh tật một cách lạc quan, tự tin, đừng quá lo âu. Khi đã làm hết khả năng theo tầm tay, sẽ có thể ra đi mà không hối tiếc. Hãy để Bác Sĩ chăm sóc, luôn luôn giử bình an trong tâm hồn.

Chúng ta có thể nói là mình có hạnh phúc thật sự khi có sức khỏe tốt, chịu đi tập thể dục, có cơ hội du lịch thường xuyên, ngủ ngon, ăn uống ít kiêng cử khi vào tuổi hoàng hôn.

Thiên đàng không phải đi tìm đâu cho xa mà thiên đàng do ta dựng lên và chui vào đó mà hưởng hạnh phúc. Sự sung sướng và hạnh phúc trong cuộc đời tùy thuộc vào sự thưởng thức nó ra sao. Người hiểu đời rất quí trọng và biết thưởng thức những gì mình đã có, và không ngừng phát hiện thêm ý nghiã của nó làm cho cuộc sống vui hơn, giầu ý nghiã hơn.

Hoàn toàn khoẻ mạnh, đó là thân thể khoẻ mạnh, tâm lý khoẻ mạnh và đạo đức khoẻ mạnh…Tâm lý khoẻ mạnh là biết chịu đựng, biết tự chủ, biết giao tiếp; Đạo đức khoẻ mạnh là có tình yêu thương, sẵn lòng giúp người, có lòng khoan dung.

Người thích làm điều thiện sẽ sống lâu. Con người là con người xã hội, không thể sống biệt lập, bưng tai, bịt mắt, nên chủ động tham gia hoạt động công ích, hoàn thiện bản thân trong xã hội, thể hiện giá trị cuả mình đó là cách sống lành mạnh.

SINH, LÃO, BỆNH, TỬ là qui luật ở đời, không ai chống lại được. Khi thần chết gọi thì thanh thản mà đi. Cốt sao sống ngay thẳng, không hổ thẹn với lương tâm và cuối cùng cuộc đời của một người cũng chỉ là con số không to lớn.  
                                     
 

“Xả”… stress


Không có stress có lẽ con người cũng không thể tồn tại. Thế nhưng,
vượt ngưỡng đến một mức nào đó thì con người cũng…không thể tồn tại,
bởi chính stress gây ra nhiều thứ bệnh về thể chất và tâm thần, nên
rất cần biết cách “xả” stress trong cuộc sống đầy căng thẳng, âu lo
hiện nay.
Stress là một phản ứng bảo vệ, khi cơ thể bị một mối đe dọa, mối nguy
hiểm xảy đến cho nó. Người ta gọi nó là phản ứng (hay đáp ứng) “chiến
đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight response), nghĩa là trong tình
huống đó, chỉ có hai cách để chọn lựa: chiến đấu để sinh tồn hoặc bỏ
chạy để… sinh tồn!
Lúc đó, cơ thể phải huy động toàn lực để đối phó. Não thùy sẽ ra lệnh
tiết các kích thích tố cần thiết, nào adrénaline, nào norepinephrine,
cortisol…ồ ạt đổ vào máu. Tim đập nhanh để bơm máu về các cơ bắp lớn,
phổi hổn hển tăng tốc bơm oxy, đường huyết vọt lên cao nhằm tăng cường
khẩn cấp năng lượng, đồng tử mắt nở to để nhìn cho rõ, tai vểnh lên,
mũi phồng ra… Tóm lại, mọi thứ đều phải trong tư thế sẵn sàng. Trong
lúc các mạch máu lớn chuyển máu đến các bắp cơ thì mạch máu nhỏ ngoại
biên co thắt lại, để nếu có bị thương thì máu cũng không bị mất nhiều…
Vì thế mà người bị stress thường mặt mày tái ngắt, xanh lè, tay chân
đơ cứng!
Stress cấp tính có những phản ứng mạnh hơn ta tưởng. Một người đang
đứng trước chuồng cọp, thấy cọp sổng chuồng thì… phân, nước tiểu tóe
ra mà không hay, tay chân bủn rủn, ngất xỉu. Nguy cơ qua đi, hiểm họa
chấm dứt thì mọi thứ lại trở về trật tự cũ. Tim đập chậm lại, hơi thở
điều hòa, bắp cơ buông xả. Nếu sự đe dọa không mãnh liệt nhưng cứ dồn
dập, hết lớp này tới lớp khác, đến một lúc vượt quá mức chịu đựng gọi
là “mất bù” thì sẽ tạo ra những hiệu ứng âm thầm gây tác hại không
lường được lên thể chất và tâm thần của ta.



Thời đại ngày nay, con người ít có dịp chiến đấu một mất một còn trước
thú dữ hay trước “hòn tên mũi đạn” như xưa. Nhưng con người ngày nay
lại phải thường xuyên đối đầu với những “hòn tên mũi đạn” còn nguy
hiểm hơn, kiểu “bề ngoài thơn thớt nói cười / bề trong nham hiểm giết
người không dao”. Stress vượt qua ngưỡng lúc nào không hay và dẫn tới
vô số bệnh tật mà bác sĩ cũng phải bó tay, đành gắn cho những cái tên
mơ hồ như “rối loạn chức năng”, “mệt mỏi kinh niên”, “rối loạn thần
kinh thực vật”… Đại học Y khoa Harvard ước tính có từ 60%- 90% bệnh
nhân (ở Mỹ) tìm đến bác sĩ là do stress. Stress liên quan đến rất
nhiều bệnh lý như nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, suyễn,
đau nhức kinh niên, mất ngủ, dị ứng, nhức đầu, đau thắt lưng, một số
bệnh ngoài da, ung thư, tai nạn thương tích, tự tử, trầm cảm, giảm
miễn dịch v.v… Tóm lại là rất phức tạp. Bác sĩ nếu không quan tâm đúng
mức – đau đâu chữa đó – thì chỉ chữa đựơc triệu chứng bên ngoài còn
cái gốc sâu thẳm bên trong là stress vẫn không đựơc giải tỏa, bệnh vẫn
cứ luẩn quẩn loanh quanh , chuyển từ “bệnh” này qua “bệnh” khác, và do
đó, chất lựơng cuộc sống bị giảm sút rõ rệt! Nhiều khi ta tưởng
cholesterol xấu tăng cao trong máu là do thức ăn, nhưng không phải, do
stress nhiều hơn! Tiểu đường tưởng do ăn nhiều chất ngọt, thực ra do
stress nhiều hơn. Ta thấy đời sống càng căng thẳng, bệnh tiểu đường
càng phát triển mạnh!. Ở nước ta mới mấy năm trước, tiểu đường chỉ lai
rai, bây giờ thì… “năm sau cao hơn năm trước”, lan tràn cả ở thành thị
lẫn nông thôn! Các nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy vào thời kỳ
khủng hoảng kinh tế, người làm việc ở những khu vực dễ bị sa thải thì
chết vi tim mạch, tai biến mạch máu não cao gấp đôi các khu vực khác…!
Stress thay đổi từ người này sang người khác. Cùng một sự việc, với
người này thì nổi điên lên còn với người kia chỉ là một trò cười, với
người này là cả một sự sụp đổ, với người kia là một bài học… Cùng là
con ông bà “viên ngoại họ Vương”, cùng “sắm sửa bô hành chơi xuân”, mà
Thúy Kiều thì khóc sướt mướt, thở than, nằm mộng, làm mười khúc đoan
trường đầy nước mắt trong khi Thúy Vân ngạc nhiên sao chị mình “kỳ
cục” vậy! Hẳn là bên trong Thúy Kiều có cái gì đó khác với Thúy Vân,
bởi bên ngoài thì cả hai đều “mười phân vẹn mười” cả!



 Người dễ bị stress là người thường có tính quá lo lắng, cầu toàn, hay
tự chỉ trích, thiếu quyết đoán, hay do dự… Nếu bị thêm sức ép từ bên
ngoài thì dễ suy sụp, dễ bị vượt ngưỡng! Nhiều học sinh học giỏi mà
thi rớt cho là “học tài thi phận” một phần chính là do stress! Gia
đình kỳ vọng nhiều quá, tạo một áp lực vô hình, khiến em không còn là
chính mình nữa!



 Những dấu hiệu sớm để nhận biết stress là có vấn đề về trí nhớ như hay
quên, mất định hướng, thường hoang mang… Về cảm xúc thì dễ dao động,
bứt rứt, dễ bị kích động, tâm tính bất thường, hay cáu gắt, lúc nào
cũng có cảm giác bị tràn ngập, rất khó tìm được sự thư giãn. Trong lúc
nghỉ ngơi mà vẫn cứ lo lắng, thậm chí còn lo lắng nhiều hơn! Các triệu
chứng về thể chất dễ nhận ra như nhức đầu, đau lưng, rối loạn tiêu
hóa, buồn nôn, chóng mặt.. Đặc biệt đau cột sống cổ hay cột sống thắt
lưng. Cứ tưởng là loãng xương, là gai cột sống, là thoát vị điã đệm gì
gì đó, thực ra gốc ở stress.



 Người bị stress dễ bị bệnh vặt, cảm cúm triền miên vì sức đề kháng
giảm sút đáng kể, dễ bị mất ngủ, tức ngực, tim đập nhanh và … dễ nổi
mụn, nổi chàm trên da. Không có gì ngạc nhiên vì ở trong phôi thai,
não và da vốn cùng xuất phát từ một lá mầm ngoai bì (ectoderme). Não
mà bất an thì da cũng nhăn nhúm, nổi mụn, nổi chàm, chữa hoài không
khỏi, thoa mỹ phẩm đắc tiền cũng vô ích. Não mà an vui thì da cũng
tưoi nhuận, hồng hào, sáng láng. Người bị stress còn hay có những hành
vi bất thường như tự dưng thèm ăn, ăn hoài, lên cân đột ngột; hoặc
bỗng nhiên bỏ ăn, sụt ký đột ngột… Có người còn đi qua đi lại, đi tới
đi lui, cắn móng tay, nhai nhóp nhép. Các huần luyện viện bóng đá, ông
nào cũng hay đi qua đi lại, đi tới đi lui, nhai nhóp nhép “sinh-gom”
hoặc phì phèo thuốc lá liên tục giữa lúc hai đội bóng vờn nhau trên
sân. Họ bị stress. Nhưng đó là một thứ stress cấp, coi căng vậy mà
hiền, chóng qua, hết trận đấu là xong, lại bắt tay nhau vui vẻ! Còn
cái thứ stress nhai nhóp nhép kiểu “gặm một khối căm hờn trong cũi
sắt”… mới là thứ stress nặng, mạn tính, triền miên, sinh đủ thứ
chuyện.



 Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Nguyên tắc là đừng tự đòi hỏi mình phải luôn
hoàn hảo, phải luôn luôn đúng! Cũng đừng bao giờ so sánh mình với
người khác. Con vịt là con vịt mà con gà là… con gà. Con gà mà dại dột
so với con vịt thì sẽ chìm nghỉm trong nước! Lục súc tranh công không
thể nào vui đựơc! Một khi đã so sánh thì dù hơn, dù kém, dù ngang bằng
cũng đều khổ!



 Nên tránh những kẻ chuyên “phun” nọc độc! Họ rất sung sướng khi “tiêm”
được nọc độc cho kẻ khác. Bói ra ma quét nhà ra rác, dị đoan mê tìn…
làm ta căng thẳng lo lắng vô lối. Một lời nói, một cử chỉ của thầy
thuốc cũng có thể gây stress trầm trọng không ngờ. Bác sĩ vừa xem phim
X quang vừa lắc lắc cái đầu đủ cho bệnh nhân thót tim, nhưng thưc ra
chì vì bác sĩ mỏi cổ do cả đêm thức coi bóng đá. Bác sĩ chỉ cần “phán”
một câu mơ hồ như tim hơi lớn, gan hơi yếu, phổi hơi dơ… đủ cho bệnh
nhân sống trong hoang mang ám ảnh dài lâu. Lời nói của bác sĩ không
chỉ mang thông tin, mà còn truyền cảm xúc, gây stress, bởi người bệnh
luôn ở trong một trạng thái tâm lý rất nhạy cảm khi tiếp xúc với thầy
thuốc.



 Có nhiều cách “xả” stress! Nhậu nhẹt, hút thuốc lá, ma túy… cũng là
một cách xả stress, nhưng rõ ràng là có hại, “chạy ô mồ mắc ô mả”!
Nhảy múa, ca hát, viết nhật ký, viết blog…. là những cách xả stress
tốt. Nói chuyện tào lao (tám) cũng là một cách xả stress… , miễn là
đừng có “chuyển lửa” từ người này qua người khác! Thực ra, nói ra đựơc
với ai đó, một bạn thân thiết, một người có khả năng lắng nghe, một
người sẵn sàng làm “thùng rác” cho mình thì mình sẽ cảm thấy nhẹ gánh!
Không có bạn bè để tâm sự thì có thể tâm sự cùng tượng đá. Trải lòng
ra một lúc, tượng đá cũng xiêu. “Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau” là
vậy! “Chửi chó mắng mèo”, “Giận cá chém thớt” cũng được. Đập bể mấy
cái ly cái dĩa… cũng hay! Có điều nên chọn trứơc một ít ly tách, chén
dĩa mẻ, để dành sẵn, khi nào cần thì đập nghe vừa rôm rã vừa đỡ tốn
kém! Nguyên tắc chung là phải làm một cái gì đó cho năng lượng bị dồn
nén trong stress có chỗ “xì” ra, thoát ra. Ta vẫn thường nói “xả xú
bắp”, “xả hơi” đó thôi… Tóm lại, đừng có ngồi đó mà gậm nhấm, suy nghĩ
vẩn vơ. Giặt đồ, nấu ăn, rửa chén, lau nhà gì cũng tốt. Chạy bộ, đánh
đấm, la hét, khóc lóc… cũng đựơc. Đọc sách, xem phim càng hay, miễn là
biết chọn phim, chọn sách!



 Thấy người chồng trằn trọc mãi không ngủ được, lăn qua lộn lại cả đêm,
người vợ hỏi có chuyện gì vậy anh? “Anh mắc nợ anh John hàng xóm một
số tiền, hẹn ngày mai trả mà không có một xu dính túi!”. Người chồng
đau khổ nói. Lập tức bà vợ tung mền dậy, chạy ra bờ rào gọi với sang
nhà hàng xóm: “Anh John ơi, ngày mai chồng tôi chưa có tiền trả cho
anh đâu nhé!”. Xong, bà quay vào bảo chồng: Anh yên tâm ngủ đi, bây
giờ là lúc để cho anh John trằn trọc! Cô vợ đã rất thông minh! Cô đã
“chuyển lửa” từ chồng mình sang … chồng hàng xóm. Chắc chắn anh John
sẽ trằn trọc cho tới sáng, còn ông chồng cô sẽ ngủ ngon! “Chuyển” như
vậy vẫn chỉ là ở bên ngoài. Chuyển bên trong hay hơn. Chuyện xưa kể bà
mẹ già có hai cô con gái, một cô bán dù, một cô bán giày vải. Cô bán
dù sống nhờ những ngày mưa, cô bán giày làm ăn khá nhờ những ngày nắng
ấm. Bà mẹ lo buồn cho cô bán giày suốt những ngày mưa và đau khổ cho
cô bán dù ngày nắng ráo. Có người biết chuyện khuyên bà sao không làm
ngược lại, mừng cho cô bán dù ngày mưa và mừng cho cô bán giày ngày
nắng?



 Não ta có một đặc điểm lý thú là không thể cùng lúc nghĩ tới hai việc.
Đã nghĩ điều này thì quên điều kia. Và người ta đã “lợi dụng” đặc điểm
này để dịch chuyển các điểm tập trung trên võ não từ vùng này sang
vùng khác. Chẳng hạn đang giận sôi lên thì… xảy ra động đất hay cháy
nhà, lập tức vùng “giận sôi” của vỏ não tắt ngấm để nhường chỗ cho
vùng sợ hãi! Ta biết giận dữ hay sợ hãi đều tiêu tốn rất nhiều năng
lượng. Nó có thể làm ta kiệt sức, suy sụp, thở không ra hơi… Có thể
chọn cách nào khác chuyển dịch hay hơn, có lợi cho sức khỏe hơn chăng?
Có đó. Đó là cách thở sâu, thở bụng, đưa hơi xuống huyệt… đan điền
(dưới rún chừng 4 cm). Nó giúp làm cho ta tĩnh tâm lại, nó chuyển dịch
vùng căng thẳng ở vỏ não qua vùng êm ái của … cái rún, với điều kiện
là phải để tâm quan sát xem cái hơi thở đó nó vào ra lên xuống ra sao.
Khi chú tâm vào hơi thở, lắng nghe hơi thở , quan sát nó, dòm ngó nó,
nghiền ngẫm nó… thì ta đã đánh “lạc hứơng” cảm xúc ta rồi! Vỏ não khi
đã tập trung vào hơi thở thì “quên” tập trung vào các chuyện linh tinh
khác. Cách đơn giản này có khả năng giải stress rất tốt. Tập luyện
đúng mức, não thùy sẽ tiết ra một kích thích tố gọi là endorphine, một
thứ á-phiện nội sinh, làm cho dịu nhẹ toàn thân, tạo sự sảng khoái,
lâng lâng, mà không gây tác dụng phụ. Thiền, yoga, dưỡng sinh, tài
chí, khí công… đều là những cách làm cho thân tâm hợp nhất, làm cho ta
quay trở lại với chính mình bằng cách lắng nghe hơi thở của chính mình
(có thể kết hợp với động tác hay không cần động tác) đó thôi. Hiện nay
các kỹ thuật này ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi ở các
Trung tâm y khoa lớn trên thế giới để trị liệu các bệnh do stress gây
ra, các chứng trầm cảm, tâm thần, lo âu, đau nhức…, kể cả nghiện rượu,
thuốc lá, ma túy… một cách rất có hiệu quả.

BS Đỗ Hồng Ngọc